Afgelopen voorjaar nam lokaal bestuur Wijnegem gerichte maatregelen tegen de Aziatische hoornaar, een invasieve wespensoort die een ernstige bedreiging vormt voor onze bijen en biodiversiteit. In totaal werden 94 lokvallen geplaatst verspreid over Wijnegem, goed voor 350 gevangen Aziatische hoornaars.
Dankzij de inzet van vele Wijnegemnaren die een val plaatsten in hun tuin, konden we de verspreiding van deze soort lokaal afremmen. Wijnegems imker Pieter Wuyts, die de actie van dichtbij volgde, deelt zijn inzichten over het belang van vroege opsporing, de impact op de bijen en wat we als gemeenschap kunnen blijven doen.
Wat maakt de Aziatische hoornaar zo’n bedreiging voor bijen en de natuur?
Imkers zijn vaak de eersten die de Aziatische hoornaar opmerken aan hun bijenkasten. In die zin zijn we een beetje de kanaries in de koolmijn. Maar de impact beperkt zich jammer genoeg niet tot bijen: in de magen van ontlede hoornaars zijn al meer dan 1400 insectensoorten teruggevonden. Een groot nest verorbert jaarlijks zo’n 11 kilogram insecten — voedsel dat anders voor vogels zou zijn geweest. Dit verstoort het hele ecosysteem en kan bijdragen aan het verdwijnen van soorten.
Toch staan we niet machteloos. In Frankrijk is deze hoornaar al langer aanwezig, en daar blijkt duidelijk dat een combinatie van vallen in het voorjaar (‘spring trapping’) en een actieve zoektocht naar nesten de verspreiding sterk kan beperken.
Heb je zelf al schade ondervonden aan eigen bijenkasten door deze soort?
Absoluut, vorig jaar verloor ik vier bijenkasten, vooral door een nest dat we niet op tijd vonden. We zagen de hoornaars bijen meenemen, maar konden niet achterhalen waarheen. Ook andere imkers in Wijnegem hebben kasten verloren. En dat komt bovenop bestaande bedreigingen zoals mijten, opeenvolgende hittegolven, minder groen en milieuvervuiling.
Waren de resultaten (350 gevangen hoornaars) volgens jou te verwachten, of eerder verrassend?
Vorig jaar vingen we er 27 en vonden we slechts één gemist nest. Zonder ingrijpen gaat de populatie vaak maal 5, dus ik rekende op 125. Omdat we eerder al nesten hadden opgeruimd aan de rand van Wijnegem, hoopte ik op minder. Maar 350 had ik nooit verwacht. Hoornaars trekken ook van andere gemeenten naar hier, dus hoe breder de aanpak, hoe beter.
Wat is volgens jou de kracht van zo’n lokale aanpak — samen met het lokaal bestuur en burgers?
Ik ben ongelooflijk verrast en gecharmeerd door de inzet en het enthousiasme waarmee iedereen aan dit project deelnam. Hartverwarmend om te zien hoe groot de inzet is om de natuur te helpen.
Dit is de kracht van samenwerking. Iedereen – zowel Wijnegemnaars als gemeentebestuur – droeg bij. Die verbondenheid en gedeelde inzet maken echt het verschil. Als we dit enthousiasme vasthouden, kunnen we de Aziatische hoornaar blijvend onder controle houden. De aanpak van de Aziatische hoornaar stopt niet bij het voorjaar.
In augustus volgt een cruciale volgende stap: het opsporen van secundaire nesten, vaak hoog in bomen of verscholen in hagen. Hier kunnen alle Wijnegemnaren aan bijdragen door alert te zijn en verdachte nesten te melden.
Heb je een verdacht nest gezien? Meld het zo snel mogelijk via: omgeving@wijnegem.be
